Groepspsychotherapie

Groepstherapie, ook wel groepspsychotherapie genoemd, betekent niets anders dan - zoals de naam het zelf zegt - therapie, of psychotherapie in groepsverband. Net zoals in individuele therapie wordt er in groepstherapie aandacht besteed aan psychische problemen. Er wordt gesproken over de klachten waar cliënten mee zitten, en mogelijke oplossingen worden onderzocht.

De oplossingen en oefeningen, die ook bij individuele therapie aan bod komen, kunnen in groepstherapie tot op zekere hoogte tijdens de therapie zélf plaats vinden. Situaties, die zich in het dagelijks leven voordoen, kunnen door het contact met anderen ook binnen de groepstherapie ontstaan. Door tijdens de therapie met anderen te communiceren, kunnen er emoties, zoals herkenning, boosheid of sympathie ontstaan. Groepsleden kunnen op deze manier, spiegels voor elkaar zijn, als voorbeeld voor elkaar dienen - en, elkaar aanvaarden en steunen.

In groepstherapie staat de interactie tussen de verschillende groepsleden centraal. Deze interactie kan wel degelijk voor een zekere spanning zorgen: steun en veiligheid worden afgewisseld met confrontatie en kwetsbaarheid. Dergelijke positieve spanning kan bijdragen aan het goede verloop van het therapeutische effect. Het positieve effect van de therapie neemt dan ook toe naarmate de therapiegroep hechter wordt.

Tijdens de therapiesessies neemt de psychotherapeut een leidende, maar terughoudende positie in. Soms zal de groepstherapeut uitspraken van een cliënt duiden of verduidelijken, en als dat nodig is zal de therapeut eventuele conflicten tussen groepsleden aan de orde stellen en in goede banen leiden. De therapeut zorgt ervoor dat iedere cliënt zijn, of haar, eigen klacht kan inbrengen en daarop van de groep feedback krijgt. Of dat alle cliënten binnen een groep aan dezelfde soort klachten werkt, is afhankelijk van de vorm van groepstherapie.

Binnen de groepstherapie zijn er verschillende vormen te onderscheiden. Deze onderscheiden zich in hun groepssamenstelling en therapiedoel. Ook de grootte van de groep verschilt per therapie. De vormen van groepstherapie zijn als volgt onder te verdelen:

• Inzichtgevende groepstherapie: doelen bij inzichtgevende groepstherapie zijn bewustwording, persoonlijke groei en zelfontdekking. De cliënt krijgt hierbij inzicht in mogelijke onbewuste verlangens, conflicten en neigingen. Tijdens de therapie stelt de therapeut vragen en geeft de therapeut interpretaties op uitspraken van cliënten. Daarnaast blijft de therapeut zoveel mogelijk op de achtergrond. Inzichtgevende groepstherapie kan in vorm vergeleken worden met cliëntgerichte psychotherapie. Ook daarbij staat inzicht in het huidige functioneren centraal. Bij inzichtgevende groepstherapie bestaat de groep uit mensen met verschillende klachten. Binnen een groep is vaak veel variatie aan persoonlijkheden en achtergronden, waardoor de groepsleden een voorbeeldfunctie voor elkaar kunnen hebben en elkaar kunnen steunen.

• Directieve groepstherapie: is een meer gestructureerde vorm dan inzichtgevende groepstherapie. Bij directieve groepstherapie neemt de psychotherapeut een meer leidinggevende rol aan. De therapeut stuurt het gesprek en geeft oefeningen waarmee cliënten nieuwe gedragsvormen en gedachtepatronen kunnen aanleren. Toch staat ook in directieve groepstherapie de interactie tussen de groepsleden centraal. Directieve groepstherapie heeft in behandelwijze raakvlakken met gedragstherapie, cognitieve therapie en RET (rationeel-emotieve therapie).

• Specifieke groepstherapie: naast inzichtgevende groepstherapie en directieve groepstherapie zijn er talloze andere vormen van groepstherapie. Zo zijn er groepstherapieën waarbij het rollenspel centraal staat. Die therapievormen zijn vaak gestoeld op creatieve therapie of psychodrama. Ook zijn er groepstherapieën die werken vanuit het kader van bijvoorbeeld gestalttherapie of pessotherapie. Daarbij staat het focussen op lichamelijke gewaarwording centraal.

Groepstherapie kan ingezet worden bij de behandeling van veel verschillende klachten. Er zijn veel therapiegroepen voor specifieke klachten. Zo is er aparte groepstherapie voor de behandeling van stotteren, verslavingen, agressiestoornissen, et cetera. Vaak wordt hierbij directieve therapie toegepast. Ook vanuit inzichtgevende groepstherapie wordt een scala aan klachten met succes behandeld, zoals depressie, angst, fobie of identiteitsproblemen.

De duur van groepstherapie is afhankelijk van de te behandelen klacht en de therapievorm. Een groepstherapie kan kort duren en maar een beperkt aantal sessies in beslag nemen. Inzichtgevende therapie duurt vaak langer, cliënten kunnen tot enkele jaren in therapie blijven. Sessies duren gewoonlijk anderhalf tot twee uur, en kunnen wekelijks, tweewekelijks, of zelfs maandelijks zijn.

Bij groeps(psycho)therapie werkt elke deelnemer binnen de groep aan zijn of haar eigen problemen. De andere groepsleden spelen daarbij een belangrijke rol. De deelnemers praten onderling over hun psychische problemen en de therapeut fungeert als gespreksleider. Voordelen van groepstherapie zijn: herkenning van de eigen problematiek bij andere groepsleden, steun, troost en leren praten over het probleem.

De duur van groepspsychotherapie kan variëren van enkele sessies tot een aantal jaren. De therapie wordt vaak toegepast bij verslavingsproblemen, angst- en stemmingsstoornissen, identiteitsproblemen, eetstoornissen, persoonlijkheidsstoornissen en arbeidsgerelateerde klachten.

Groepstherapie vormt vaak de kern van (dag)klinische behandelingen, waarbij cliënten dagelijks intensief begeleid worden of enige tijd in een instelling opgenomen zijn.

Organisaties gespecialiseerd in groepspsychotherapie

• Vind nog meer organisaties gespecialiseerd in groepspsychotherapie op Zoek&Vind.
• Jouw organisatie er nog niet tussen? Voeg ze toe op Zoek&Vind!