Een op tien vrouwen spijt heeft van het ouderschap

"En, hoe zeg je tegen je kind dat je het liever niet had gehad?”
door Tsenne Kikke - zaterdag 1 juli 2023 19:59

In de Nieuwsblad-podcast 'Tot onze grote spijt' spreekt Johan Terryn met Leen – een fictieve naam. Ze is 39 en urgentiearts. En ze heeft er spijt van dat ze ooit aan kinderen is begonnen. “Stel. Je beslist als gezin om een hond te nemen”, zegt ze. “Die hond komt in het gezin, en dat valt tegen. Dan mag je zeggen: we zien dat beest graag, maar het is toch niet gemakkelijk, we hadden dat beter niet gedaan. Maar hij is er nu, we kunnen niet meer terug. Zie je die hond daarom minder graag? Nee, absoluut niet. Maar heb je spijt van de keuze om een gezin-met-hond te worden? Ja.”

De vrouw beseft dat het hard klinkt. Maar ze wil open zijn over het gevoel waarmee ze leeft. Waar een groot taboe rond hangt. Maar waar ze duidelijk niet alleen mee is. In 2015 al publiceerde de Israëlische sociologe Orna Donath een artikel in een Amerikaans academisch tijdschrift. Ze had gesproken met 23 vrouwen die allemaal spijt hadden van het moederschap. Allemaal zagen ze hun kinderen doodgraag, allemaal zorgden ze er zo goed mogelijk voor. Maar mochten ze opnieuw beginnen, ze zouden het allemaal zonder kinderen doen.

Beschaamd

Volgens onderzoek van de UC Louvain ervaart in ons land één op de twaalf ouders complete mentale en fysieke uitputting door stress bij het ouderschap, wat kan evolueren naar spijt over het ouderschap. Een Vlaamse moeder zei het in 2021 in Humo zo: “Ik zie mijn kind doodgraag. Ik ben verliefd op dat baasje. Maar als ik had geweten wat ik nu weet, dan was hij er nooit geweest. Ik had nooit gedacht dat mama zijn zoveel tijd en energie zou opslorpen, en ik had gehoopt op meer steun van mijn lief.”

En een andere: “Ik zie mijn dochters supergraag en ze zijn het allerbelangrijkste in mijn leven, maar toch was het beter geweest als ze er niet waren geweest. Ik denk daar vaak over na, maar ik heb het er met niemand over. Ik ben beschaamd.”

Gelijkaardige verhalen worden ook dagelijks gepost op de Engelstalige Facebookpagina I regret having children (Ik heb er spijt van dat ik kinderen heb), met 64.000 volgers.

Ouderschapsstress

Konrad Piotrowski is professor ontwikkelingspsychologie aan de universiteit SWPS in Warschau en doet – als een van de weinigen in Europa – al jaren onderzoek naar ouderlijke spijt. “Daaruit blijkt dat zowat tien procent van de ouders – ongeveer evenveel moeders als vaders – vindt dat het een verkeerde beslissing was om aan kinderen te beginnen. Konden ze teruggaan in de tijd, ze zouden het niet meer doen. En dat is een taboe. Want hoe zeg je tegen je kind dat je het liever niet had gehad? Veruit de meesten doen dat ook niet.”

“Hoe het komt dat ze spijt hebben? Er spelen verschillende factoren. Soms gaat het om alleenstaande ouders, of mensen in een financieel moeilijke situatie, die ontzettend veel ouderschapsstress ervaren. Soms zijn er psychologische factoren. Mensen met persoonlijkheidsstoornissen of angststoornissen zijn vatbaarder voor de stress van het ouderschap. Anderen werken zo hard en veel dat ze geen tijd en zin meer hebben om met hun kinderen bezig te zijn. Maar bijna alle ouders met spijt – en ik heb er tientallen geïnterviewd – komen zelf uit een moeilijke familiesituatie. Ze spreken over slechte ervaringen in hun kindertijd. Verwaarlozing, geweld, psychologisch misbruik. Een moeder die nooit iets positiefs zei, een vader die altijd kwaad was.”

“In het algemeen kan je zeggen dat spijtouders mensen zijn die geen positieve houding tegenover ouderschap hebben. Ze kunnen hun eigen ouderschap nergens op baseren, ze hebben de tools niet. En na maanden, of jaren, kijken ze terug en realiseren ze zich dat ze hun eigen doelen of ambities niet meer kunnen verwezenlijken, dus krijgen ze spijt. En veel spijtouders denken dat ze de enigen zijn met dat gevoel. Ik weet, door mijn onderzoek, dat dat niet het geval is. En artikels en podcasts als die van jullie helpen om dat misverstand de wereld uit te helpen.”

Enorme spagaat

Bieke Purnelle, die directeur is bij RoSa, het kenniscentrum voor gender, ziet elementen die specifiek het moederschap kwetsbaar maken. “In onze samenleving dragen vrouwen volwaardig bij tot de economie. Je wordt geacht om te werken alsof je geen kinderen hebt, maar je wordt ook geacht om moeder te zijn alsof je geen werk hebt. Dat is voor veel vrouwen een enorme spagaat, die het moederschap op zich heel lastig maakt.”

“Bovendien is moederschap in onze tijd iets erg individueels. Je bent als moeder dé pijler waarop je kind steunt. En dat kan heel beklemmend zijn. In vroeger tijden werden kinderen veel gemeenschappelijker opgevoed. Mensen woonden dichter bij elkaar, met verschillende generaties door elkaar. Wij voeden onze kinderen op in een kerngezin. Traditioneel: mama, papa, kindje. Dat is een heel individualistische context. Jij bent verantwoordelijk. Punt. We onderschatten nog hoe zwaar en ontregelend dat kan zijn.”

“En de lat ligt hoog, hé. Op zes maanden moet je kindje doorslapen, op een jaar moet het stappen. En als het dat niet doet, doe jij iets verkeerd. Dat legt enorm veel druk bij moeders. Voor velen wordt het moederschap daardoor mentaal erg zwaar. Misschien moeten we beginnen met een realistischer beeld van het moederschap te scheppen. Dat het rommelig is, en chaotisch. En misschien moeten we tonen dat het ook relaxter kan. In Scandinavische landen zijn de geboorteverloven veel langer. Moeders blijven tot een jaar thuis. Maar ook partners hebben veel langer verlof, waardoor binnen relaties ook een meer evenwichtige rolverdeling ontstaat.”

"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."

- DIMschool vzw, de énige gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

En, voel jij je geroepen om Spiritualia te sponsoren?
Klik dan op deze link. Alvast bedankt!

Overschrijven kan ook via: IBAN: BE22 7795 9845 2547 - BIC: GKCCBEBB

- Indien je zo'n (bak)steentje bijdraagt, ook eventueel via een aankoop of een Zoek&Vind abonnement, mogen we jouw naam hieronder publiceren? Laat het ons weten! -