Microkosmos (Kleine Wereld) is gelijk aan de Makrokosmos (Grote Wereld). Vergelijkingen tussen de mens en het leven in de mens is een variante op deze theorie.
George Ivanovitch Gurdjieff vertelde ons dat de Mesokosmos (alle planeten, of de Aarde als vertegenwoordigster van de wereld der planeten) en de Microkosmos (het atoom) tezamen de Tritokosmos (de mens) bepalen. “De mens is de Tritokosmos. De Microkosmos is het atoom, of liever... de microbe.”
Zolang je niet aan Zelfkennis doet, hoef je niet te begrijpen wat dit allemaal voor jou betekent, beste lezer. Tenslotte zult je weinig of niets aan die toegevoegde kennis hebben. Anderzijds is het toch interessant om te beseffen wat er allemaal op en in jouw lichaam zoal leeft, nietwaar?
Zoals je weet is een micro-organisme, of microbe, een organisme dat te klein is om met het blote oog te zien. Hieronder vallen alle eencelligen, zoals bacteriën, protozoa - waaronder de amoeben, eencellige algen en schimmels - waaronder de gisten. Virussen en prionen worden niet tot de micro-organismen gerekend maar wel tot microbiologie, omdat ze niet als levend worden gezien.
Micro-organismen kunnen overal gevonden worden in de natuur, zelfs in poolgebieden, woestijnen, geisers, net onder de oppervlakte van rotsen en op de bodem van de oceaan. In grote aantallen komen ze voor op de huid, in het spijsverteringskanaal, in de grond, in water en in de lucht. Veel micro-organismen gebruiken restanten van andere organismen als voedsel. Zij spelen een grote rol in de biotechnologie (bijvoorbeeld bij brouwen en brood bereiden). Sommige micro-organismen kunnen ook ziekten veroorzaken.
We hebben het in de rubrieken over Zelfkennis al eerder meermaals over bacteriën gehad, gewoonweg om mensen iets te doen in-zien, en net als eender welk ander proces is daarvoor tijd nodig, zeer veel tijd. Bacteriën zijn de kleinste organismen die nog met een lichtmicroscoop waarneembaar zijn. Ze beïnvloeden onze hersenchemie, met als gevolg: ons gedrag. In welke mate is de mens zich daarvan bewust?
Zoals reeds eerder meermaals vermeld, leven de meeste bacteriën - naar schatting 1.000 triljoen - in onze darmen, maar ook op zowat elke vierkante millimeter op ons lichaam en in ons lichaam. Jouw handen, bijvoorbeeld, herbergen op zijn minst honderd verschillende bacteriesoorten. Als je een vrouw bent, zijn dat er vermoedelijk nog meer. Een onderzoek van de University of Colorado uit 2008 toonde aan dat hoewel vrouwen hun handen vaker wassen dan mannen, ze toch een grotere diversiteit huisvesten. Dezelfde studie liet zien dat iedereen een bacteriële 'vingerafdruk' heeft.
Alle onderzochte handen bevatten bekende soorten zoals Streptococcus, Staphylococcus en Lactobacillus, maar 45% van alle aanwezige soorten zijn uiterst zeldzaam. Amper vijf soorten kwamen op alle handen voor, en twee handen - zelfs van dezelfde persoon - hadden maximaal 13% soorten met elkaar gemeen. Die individuele handflora kan op termijn mogelijk door forensische onderzoekers gebruikt worden om te achterhalen wie welke voorwerpen heeft aangeraakt, en misschien zelfs met welke hand. Zo konden onderzoekers op basis van bacteriegenen op amper drie computertoetsen al achterhalen van welke proefpersoon een toetsenbord was. De handen wassen heeft overigens geen enkele zin, want de bacterieculturen herstellen zich al na enkele uren.
Kortom: elke vierkante centimeter van jouw lichaam herbergt bacteriën. En dat is maar goed ook, want de afwezigheid ervan - bijvoorbeeld na antibioticakuren - zou het risico op diabetes, obesitas, darmontstekingen, allergieën en astma verhogen.
En, wie nieuwe diersoorten wil ontdekken, hoeft niet naar het regenwoud. De kans is groot dat alleen al tussen jouw tenen organismen leven die nooit eerder zijn waargenomen. Ze groeien, eten, paren en sterven op en in jouw lichaam. En ze zijn met velen. Jouw lijf bevat tien keer zoveel bacteriële als menselijke cellen. Het is alleen omdat ze zo klein zijn dat ze relatief verborgen blijven. Wetenschappers spreken van het menselijke microbioom: de mens als een wandelend ecosysteem. Gedurende de evolutie heeft ons lichaam altijd de interessantste intieme relaties met bacteriën gepromoot. Vandaag vormen ze daardoor een onmisbaar verlengde van ons spijsverteringsstelsel en afweersysteem.
Helaas is het leven op ons lijf er niet veel beter aan toe dan dat in het echte regenwoud. Moderne ontwikkelingen, zoals het overmatig gebruik van antibiotica en een super hygiënische levensstijl, duwen bepaalde van onze kleinste bewoners richting uitsterven. Die evolutie ligt mogelijk aan de basis van heel wat moderne ziektes. Het uitsterven van onze eigen bacteriën is volgens bacterioloog Martin Blaser van de New York University zelfs problematischer dan de vandaag zo veelbesproken bacteriële resistentie. Bij een antibioticakuur gaan de slechte bacteriën dood, maar de goede vaak ook.
Keizersnede
Alleen in de baarmoeder zijn we voor honderd procent steriel. In het geboortekanaal pikt een baby zijn eerste nuttige bacteriën op. Die kolonisten trekken naar de huid, de mond en de darmen, waar ze zich ontwikkelen tot stabiele ecosystemen. Kinderen die via een keizersnede ter wereld komen doen andere soorten bacteriën op: onder andere door toevallige contacten in het ziekenhuis. Zo gaan volgens Martin Blaser generatie op generatie belangrijke 'moederlijke' bacteriesoorten verloren. De kleinere startpopulatie zou verklaren waarom deze kinderen gevoeliger zijn voor ziekteverwekkers.
Ook na de geboorte is het aantal micro-organismen waarmee we in contact komen cruciaal. 'Kinderen die opgroeien op een boerderij ontwikkelen minder vaak auto-immuunziektes zoals astma en eczeem dan hun leeftijdgenoten in de stad of elders', zei milieu-epidemioloog Dick Heederik van de Universiteit Utrecht. 'Vermoedelijk komt dat door de grotere verscheidenheid aan goedaardige en kwaadaardige micro-organismen waaraan ze worden blootgesteld. Daardoor ontwikkelen ze een sterker permanent microbioom en is hun immuunsysteem beter getraind tegen de 'slechteriken'. Studies tonen aan dat zelfs kortdurende blootstelling - denk aan een boerderijkamp - een gunstig effect heeft. Stadskinderen groeien op in een hygiënische, bacteriearmere wereld, waardoor hun immuunsysteem op latere leeftijd makkelijker overreageert op onbekende micro-organismen.'
Naast overdreven hygiëne zet ook het gebruik van antibiotica bepaalde bacteriën onder druk. Een Deens onderzoek stelde vast dat het risico op darmontstekingen bij kinderen toeneemt met het aantal antibioticabehandelingen. De onderzoekers besloten dat antibiotica de darmflora verstoren, en zo het risico op de aandoeningen ofwel verhogen, of uitlokken bij kinderen die al gevoeliger zijn.
Microbiologe Maria Dominguez Bello van de universiteit van Puerto Rico houdt zich bezig met het identificeren en beter begrijpen van 'bedreigde' bacteriesoorten, waaronder de beruchte Helicobacter pylori. Die bacterie was in de twintigste eeuw nog de dominante bacterie in onze maag, maar vandaag is nog amper zes procent van de kinderen in de ontwikkelde landen drager. 'Die uitroeiing leek ons goed uit te komen: H. Pylori kan immers ernstige maagzweren en kanker veroorzaken. Maar er is ook een keerzijde. Het verdwijnen van de bacterie verhoogt de kans op reflux, astma en allergieën.' Maria Dominguez Bello stelde vast dat indianen, die geïsoleerd leven van de moderne wereld, nog altijd in grote mate over de bacterie beschikken. Indianenkinderen met H. Pylori zijn over het algemeen beter doorvoed - en dus gezonder - dan hun leeftijdgenoten zonder de bacterie. 'We vermoeden dat de bacterie hun afweersysteem versterkt. Pas na de vruchtbare periode, tussen dertig en veertig jaar, wordt de bacterie 'gevaarlijk' als mogelijke veroorzaker van darmkanker en maagzweren.'
De ontdekking toont aan dat bepaalde bacteriesoorten die in de kindertijd nuttig zijn, een potentieel gevaar vormen voor ouderen. 'Zowel antibiotica als probiotica moeten dus veel doelgerichter - bijvoorbeeld afhankelijk van de leeftijd - toegepast worden.'
De schuld van uw bacteriën
"Eigenlijk is het vooral uit onwetendheid dat we zo onvoorzichtig omspringen met antibiotica en de micro-organismen op ons lichaam," zei microbioloog Jeroen Raes van de Vrije Universiteit Brussel en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie. "Antibiotica zijn zeer nuttig voor het bestrijden van ziektes, maar ze veroorzaken ook heel wat schade. Van naar schatting 99% van alle bacteriële leven op ons lijf weten we niet wie ze zijn en wat ze doen. Dankzij nieuwe technieken beginnen we nu pas te beseffen hoe onmisbaar bepaalde bacteriën zijn, en hoe ze de werking van ons lichaam en zelfs ons gedrag beïnvloeden."
Over welke technieken is er sprake?... Of: hoe ontdek je een bacterie?
Het bestuderen van onze darmflora was tot voor kort erg moeilijk. Twee technische evoluties gaven de studie van micro-organismen recent een enorm boost. Sequencing, het 'uitlezen' van DNA-codes, gaat vandaag duizenden keren sneller en goedkoper dan pakweg tien jaar geleden. Zo kunnen wetenschappers meer stalen testen, en dus ook meer bacteriën identificeren en karakteriseren. Dankzij een andere techniek, metagenomics, wordt het genoom van een volledig ecosysteem ontrafeld. Zo kunnen onderzoekers in één meting alle leven in het ecosysteem beschrijven, in plaats van elke individuele bacterie op zich - er leven er zo'n 100.000 miljard in onze darmen alleen. 'Vroeger moesten darmbacteriën bovendien in het lab gekweekt worden', zegt Jeroen Raes. 'Maar als je niet weet in welke omstandigheden ze leven, bijvoorbeeld met of zonder zuurstof, vernietig je al op voorhand veel onbekende bacteriën. Dankzij de nieuwe technieken kunnen we nu alles rechtstreeks afleiden uit bijvoorbeeld een fecaal staal, zonder de bacteriën in het lab te kweken.'
Verschillende types darmflora
Raes beschreef in het vakblad 'Nature' hoe de mensheid uiteenvalt in drie types darmflora. De ontdekking kan op termijn even belangrijk blijken als de ontdekking van bloedgroepen. "De micro-organismen in onze darmen beïnvloeden immers de opname van voedingsstoffen en medicijnen. Mogelijk vragen dokters in de toekomst eerst naar jouw darmtype om hun diagnose op te bouwen en te bepalen wat ze voorschrijven."
De drie mogelijke bacteriële gemeenschappen - vergelijkbaar met natuurlijke ecosystemen - in de darm zijn genoemd naar het dominante geslacht: Bacteroïdes, Prevotella en Ruminococcus. Elke 'gemeenschap' heeft zijn eigen specialiteiten: De Bacteroïdes maken bijvoorbeeld makkelijk vitamine C, B2, B5 en H aan, terwijl de Prevotellagroep vooral goed is in de productie van B1 en foliumzuur. "Bepaalde bacteriën kunnen ook dienen als merker voor het risico op aandoening en zoals obesitas', zei Jeroen Raes. 'In de darmen van obese mensen leven specifieke bacterieculturen, maar we kunnen nog niet met zekerheid zeggen of die aanwezigheid oorzaak of gevolg is van obesitas. Waren de bacteriën er al toen de patiënt nog slank was, of zijn die met voedsel in de darmen geïntroduceerd?"
Studies met muizen doen vermoeden dat de eerste hypothese de correcte is. Onderzoeker Jeff Gordon van de Washington University in Saint Louis bracht darmbacteriën van een obese muis en een normale muis in steriele muizen in. De muizen met de 'obese' darmbacteriën werden zwaarlijvig en de andere niet. Hetzelfde resultaat werd ook verkregen toen de steriele muizen darmbacteriën van obese mensen kregen ingeplant. 'Mogelijk halen bepaalde bacterieculturen efficiënter energie uit voedingsstoffen, waardoor de darmen meer opnemen. Mensen met dat type bacteriën komen makkelijker bij, en hebben dus ook meer risico op overgewicht. Maar er zijn nog andere verklaringen mogelijk. Misschien veroorzaken bepaalde bacteriepopulaties een permanente ontsteking van de darmwand. Of misschien stimuleren bepaalde darmbacteriën uit eigenbelang de eetreflex van hun drager. Voorlopig zijn dat nog hypotheses, maar de darmbacteriën hebben zeker iets met obesitas te maken.'
Naast obesitas zou er ook een link zijn tussen onze darmbacteriën en onder andere de ziekte van Crohn, het prikkelbare darmsyndroom en zelfs astma of eczeem. 'Als we die verbanden kunnen aantonen, heeft dat enorme gevolgen voor de medische diagnose. Dan kunnen artsen immers op basis van het aanwezige darmbacterieprofiel voorspellen hoe snel een mogelijke aandoening zich kan ontwikkelen. In veel gevallen kan de darmflora op basis van persoonlijk voedingsadvies in de 'gezonde' richting bijgestuurd worden. Als dat nog niet helpt, kan aan de hand van een fecaal staal - uitwerpselen dus - een stabiel bacterieel ecosysteem in de darmen ingebracht worden. Die methode wordt bij obesitaspatiënten al langer gebruikt in de alternatieve geneeskunde, maar vindt vanwege de spectaculaire resultaten in gecontroleerde studies langzaamaan zijn weg in de klinische geneeskunde. Er lopen zelfs studies naar het aanleggen van databanken met persoonlijke bacterieculturen in gezonde toestand. Als je darmflora verstoord raakt, en je daardoor ziek wordt, kan de originele, gezonde flora opnieuw toegediend worden. Een soort van reboot dus.'
Geluksbacterie
De voorbije jaren vonden wetenschappers ook steeds meer bewijs dat bacteriën onze hersenchemie en ons gedrag beïnvloeden. Goedaardige darmbacteriën zouden bijvoorbeeld symptomen van stress en angst verlagen.
Onderzoekers van de University College Cork, Ierland, dienden tabmuizen een portie darmbacteriën, Lactobacillus rhamnosus, toe. Een controlegroep kreeg geen bacteriën. Vervolgens onderwierpen de onderzoekers de muizen aan een reeks stresstests. Wanneer de muizen gedwongen werden om te zwemmen, raakten de 'besmette' dieren minder snel in paniek. Ze hadden na de geforceerde zwempartij bovendien maar half zoveel corticosteron, een stresshormoon, in hun bloed dan de controlemuizen. Ook in de hersenen namen de onderzoekers verschillen waar. De bacterie lokte een herschikking uit van de hersenreceptoren voor de neurotransmitter GABA. Dezelfde receptoren zijn ook het doelwit van antidepressiva.
Een soortgelijke studie stelde vast dat een injectie met het probioticum Mycobacterium vaccae de vrijgave van serotonine, een neurotransmitter met een gunstige invloed op stemming en zelfvertrouwen, stimuleert in de hersenen van muizen. Het is goed mogelijk dat het verdwijnen van specifieke bacteriën ons gedrag beïnvloedt. Ook hier wijzen tests met muizen in die richting.
Wanneer Canadese wetenschappers de darmflora van gezonde muizen met antibiotica verstoorden, leidde dat tot zichtbare gedragsveranderingen. De muizen namen meer risico's of werden net angstiger. De verstoring ging bovendien gepaard met een toename van de zenuwcelstimulerende factor BDNF, die in verband wordt gebracht met depressie en angst. Toen de onderzoekers de toediening van antibiotica stopzetten, herstelde de darmflora zich en werd ook het gedrag en de concentratie BDNF opnieuw normaal. De onderzoekers besluiten dat probiotica mogelijk gedragsproblemen kunnen behandelen. Verscheidene maag- en darmaandoeningen, waaronder het prikkelbare darmsyndroom, worden immers in verband gebracht met angst en depressie. Ook bepaalde mentale aandoeningen, zoals 'verworven autisme', zouden het gevolg kunnen zijn van een abnormale bacteriesamenstelling in de darmen.
Partnerkeuze
De zogenoemde 'hologenoom-theorie' gaat nog een stap verder. Volgens de theorie beïnvloeden bacteriën de partnerkeuze - en dus de evolutie - van hun gastheer. De Israëlische microbioloog Eugene Rosenberg kweekte fruitvliegen in twee groepen: de ene groep kreeg uitsluitend stroop voorgeschoteld, de andere zetmeel. Zo kregen beide groepen verschillende bacteriën binnen via hun voeding. Als beide groepen werden gemengd, verkozen de fruitvliegen partners die hetzelfde hadden gegeten. De voorkeur hield minstens 37 generaties stand. Nadat een antibioticabehandeling de darmflora uitroeide, verdween de voorkeur voor de eigen groep onmiddellijk. Dat u voor uw partner koos omwille van zijn of haar darmbacteriën gaat ver, maar dit en ander onderzoek toont aan welke enorme impact bacteriën op hun gastheer kunnen hebben.
"Nog elke dag ontdekken wetenschappers nieuwe bacteriën, en dus ook nieuwe functies. Die kennis zal ons dwingen om respectvoller met onze bewoners om te gaan, en onnodige antibioticabehandelingen te vervangen door 'constructievere' oplossingen zoals probiotica of prebiotica. Ons eigen gezonde microbioom is immers de beste bescherming tegen allergieën en ziektes," besloot Jeroen Raes.
Samengevat: “De mens is de Tritokosmos. De Microkosmos is het atoom, of liever... de microbe.”
Maar, hoe bacteriën ons kunnen doden, ons in leven houden, en waarom we niet zonder kunnen, wordt hieronder nogmaals duidelijk uitgelegd. In wezen zijn bacteriën onze goden ...: ze regeren over Leven en Dood. Geen enkele denkbeeldige godheid kan Zijn Wil op hen opdringen.
Nota: Voor mensen, die aan Zelfkennis doen, is de inhoud van onderstaand filmpje even belangrijk als bovenstaande tekst.
"Vind mensen, die in zichzelf zowel de motivatie als de aangeboren drijfveer hebben om aan hun Innerlijke Zelf te werken, en we zullen hen gidsen."
- DIMschool vzw, gespecialiseerd in Zelfkennis, zijnde: het kennen van het Zelf -
(Interesse?... Laat je niet door jouw ego tegenhouden, indien jij je innerlijk geroepen voelt!)
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En?... Voel je je geroepen om deze Spiritualia website te sponsoren, opdat we online blijven?
Het kan al vanaf 1 euro. Meer info, of interesse?.... Klik op deze link voor meer info.
- Indien je een zelfstandige bent, kan je jezelf gratis via Zoek&Vind aanmelden.
- Ook doe je ons een groot plezier door naar onze webshop te gaan en er iets aan te kopen, waaronder:
Archetypen vragenlijst
Boeken (sterk afgeprijst)
Kristallen schedels
Pendels
Purperen plaatjes
Wierook & Benodigdheden
En.., voor de 'Zoekers naar hun Innerlijke Waarheid' is er Eclecticus!