Op het eerste gezicht lijken deze tamelijk ingewikkeld uitziende knobbelige bollen op ornamenten - of, misschien zijn ze oeroud speelgoed, wie weet? Ruwweg zijn deze artefacten 4.000 tot 5.000 jaar oud, en meer dan 400 van gelijkaardige relikwieën werden vanaf de 19e eeuw tot in 2013 in en rondom het Schotse Aberdeenshire gevonden.
Alle bollen zijn tussen de 5cm en de 10 cm groot, en gemaakt uit graniet, serpentiniet of zandsteen. Ze passen dus in de palm van je hand. Het aantal knobbels op elke steen varieert van zes tot 160, en ze zijn gegraveerd met horizontale lijnen, spiralen of cirkels.
Sinds de jaren 1800 hebben musea en historische genootschappen deze stenen ballen gecatalogiseerd. Hoe meer van die bollen ze in hun collecties verzamelden, hoe meer vragen oprezen en theorieën ontstonden. De vroegste ervan beweerden dat ze op de geometrische stenen symbolen van de Picten geleken; een groep mensen, die leefde in het noorden van Schotland tijdens de late ijzertijd van 800 voor Christus tot en met 43. Maar, de meeste bollen dateren echter van ver vóór dit tijdperk.
Een theorie uit 1876, afkomstig van Dr. John Alexander Smith, stelde dat de ballen als wapens dienden, mogelijk bevestigd aan houten stokken, waarmee men in het rond zwaaide: vergelijkbaar met bolas - of, met een goedendag ten tijde van de Guldensporenslag?
In 1914 stelde de Schotse archeoloog Ludovic McLellan Mann als alternatief voor dat ze gebruikt werden als verplaatsbare stukken gewicht op weegbalken, die hun oorsprong vonden in Romeinse stater balansen (statera), waarbij bij het wegen een twaalftallig stelsel werd gebruikt. De eenheid was de libra, de Romeinse pond die 327,45 gram woog. Die gewichten van 6 cm hoog en 7 cm breed bestonden uit een omhulsel van brons, opgevuld met lood waarop meestal de beeltenis van de godin Minerva te herkennen viel. Maar, nogmaals: we spreken hier over artefacten die uit 2.000 à 3000 jaar v.Chr. dateren...
Een andere theorie citeerde dat de ballen door bemiddelaars, die beweerden over profetische gaven te beschikken, in orakelplaatsen werden gerold om de toekomst te voorspellen door ermee te dobbelen, vergelijkbaar met het werpen van runen. Ook in oude verhalen uit India van circa 1.500-3.000 jaar geleden werden dobbelstenen genoemd.
De schijnbaar onoplosbare puzzel schrikte de speculanten nooit af. Professor Marcus Du Sautoy, hoogleraar aan de universiteit van Oxford, theoretiseerde in een videoclip van het 'Ashmolean Museum' dat de mensen die de ballen gebruikten "wiskundigen aan het worden waren", en dat de artefacten vroege voorbeelden waren van het toenmalige abstracte denken, en van mensen die de symmetrie aan het verkennen waren.
In zijn artikel 'The Carved Stone Balls of Scotland: Who made them, en why?', stelde amateurhistoricus Jeff Nisbet voor dat de bewerkte stenen functioneerden als "de cv's en portefeuilles van het huidige personeelsbestand", en "het vermogen van een metselaar om steen te bewerken," terwijl ze van site naar site reisden. Misschien zijn de ballen inderdaad portefeuilles, of wapens, of helemaal niets, maar het is altijd leuk om te raden. Wat denk jij dat deze ballen vertegenwoordigden?...
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------
En?... Vind je deze Spiritualia website ietwat interessant?...
Interessant genoeg om die te sponsoren; dankzij een bijdrage van 2 euro/maand, zijnde: 24 euro? Meer mag ook, natuurlijk! Laat het ons in elk geval weten door bovenaan naar 'Berichten' te gaan, - of, door op deze link te klikken. Alvast bedankt - want, daarmee blijft Spiritualia online!
Overleven is belangrijk, maar er zijn véél meer centjes nodig om deze website naar buiten toe beter te kunnen promoten!
En, indien je een zelfstandige bent, kan je jezelf via Zoek&Vind aanmelden. En jawel: indien je geen behoefte hebt aan klandezie of naambekendheid kan het ook volledig gratis natuurlijk.