De laatste twaalf maanden werd planeet Aarde overstelpt door allerlei natuurrampen. G.I. Gurdjieff liet ons indertijd reeds weten wat deze natuurrampen voor de mensheid aankondigen. Mensen die aan Zelfkennis doen bestuderen zijn leer. En, voor al degenen die geen flauw benul hebben van wat Zelfkennis in wezen betekent en Gurdjieff's leer dus niet kunnen kennen, bied ik een kort uittreksel uit zijn gedachtegoed aan.
Op bladzijde 35 van 'Op Zoek naar het Wonderbaarlijke', geschreven door P.D. Ouspensky, lezen we... (noteer dat dit gesprek in 1916 plaatsvond - anders gezegd: bijna honderd jaar geleden!):
- "Het gesprek begon met mijn vraag: "Kan er een eind aan de oorlog gemaakt worden?"
- Gurdjieff antwoordde: "Ja, dat kan."
En toch was ik er op grond van vorige gesprekken zeker van dat zijn antwoord zou zijn geweest: "Neen, dat kan niet."
- "Maar de vraag is: hoe?" zei hij. "Men moet veel weten om dat te begrijpen. Wat is oorlog? Oorlog is het gevolg van planetaire invloeden. Ergens daarboven zijn twee of drie planeten te dicht bij elkaar gekomen; daardoor ontstaat er spanning. Hebt u nooit gemerkt hoe u helemaal gespannen raakt als iemand op een smal trottoir vlak langs u heen gaat? Dezelfde spanning ontstaat er tussen planeten. Voor hen duurt ze misschien maar enkele seconden. Maar hier op aarde beginnen de mensen elkaar te doden en gaan daarmee wellicht jaren lang door. Zij menen op dat ogenblik dat zij elkaar haten; of misschien dat zij elkaar moeten doden voor een of ander verheven doel; of dat ze iets of iemand moeten verdedigen en dat dit iets heel nobels is; of iets anders van die aard.
Zij zien niet in hoezeer zij slechts pionnen zijn in het spel. Zij denken dat zij iets betekenen, dat zij kunnen komen en gaan zoals zij willen, en kunnen besluiten dit of dat te doen. Maar in werkelijkheid zijn al hun bewegingen en al hun daden het gevolg van planetaire invloeden. Zijzelf betekenen letterlijk niets. Dan speelt de maan hierin nog een belangrijke rol. Maar daarover zullen wij het nog wel eens afzonderlijk hebben. Alleen moeten we goed begrijpen dat noch Keizer Wilhelm, noch generaals, noch ministers, noch parlementen iets betekenen of iets kunnen doen. Alles wat op grote schaal gebeurt, wordt van buitenaf bestuurd - óf door toevallige combinaties van invloeden, óf door algemene kosmische wetten.
Dan lezen we op bladzijde 50: "Er zijn perioden in het bestaan van de mensheid, die in het algemeen samenvallen met het begin van het verval van culturen en beschavingen, waarin de massa onafwendbaar haar verstand verliest en alles begint te vernielen wat in eeuwen en duizenden jaren van cultuur is opgebouwd. Zulke perioden van massale verdwazing, vaak samenvallend met geologische rampen, klimaatveranderingen en soortgelijke planetaire verschijnselen, maken een geweldige hoeveelheid kennis-materie vrij. Dit maakt het op zijn beurt nodig dat deze kennis-materie wordt vergaard omdat zij anders verloren zou gaan. Zo valt de arbeid van het vergaren van verstrooide kennis-materie vaak samen met het begin van het verval en de vernietiging van culturen en beschavingen.
Deze kant van het vraagstuk is duidelijk. De massa wil en zoekt geen kennis, en haar leiders proberen in hun eigen belang de angst voor en afkeer van alles wat nieuw en onbekend is te versterken. De slavernij van de mensheid berust op deze angst.
Men kan zich zelfs moeilijk in volle omvang de afschuwelijkheid van deze slavernij voorstellen. De mensen begrijpen niet wat zij verliezen. Maar om de oorzaak van deze slavernij te begrijpen, is het voldoende na te gaan hoe de mensen leven, wat het doel van hun bestaan, het onderwerp van hun verlangens, hartstochten en aspiraties is, wat zij denken, waar zij over praten, wat zij dienen en aanbidden. Zie eens waaraan de beschaafde mensheid van onze tijd haar geld besteedt; wat, de oorlog buiten beschouwing gelaten, de hoogste prijs opbrengt; waar de grootste menigten zich verzamelen.
Als wij een ogenblik hierover nadenken, wordt het duidelijk dat de mensheid zoals zij nu is, met de interesses van waaruit zij leeft, niets anders kan verwachten dan wat zij nu heeft. Maar zoals ik reeds gezegd heb, het kan niet anders. Stelt u zich eens voor dat de hele mensheid een half pond kennis per jaar krijgt toebedeeld. Indien deze kennis onder allen wordt verdeeld, zal ieder zo weinig ontvangen dat hij de dwaas blijft die hij was. Maar dank zij het feit dat slechts heel weinigen deze kennis wensen, kunnen zij die haar nemen, laten wij zeggen, ieder een grein krijgen, en zodoende de mogelijkheid verwerven verstandiger te worden. Niet allen kunnen verstandig worden, ook al zouden zij het willen. En als zij verstandig werden, zou het niets helpen want er bestaat een algemeen evenwicht dat niet kan worden verstoord."
Kortom: natuurrampen kondigen opstanden en oorlogen aan omdat ze er de voorboden van zijn. Het énige geluk dat onze generatie heeft is, dat ze momenteel in landen geschieden ver weg van Europa. Anderzijds hebben wij, met zowel WO I als met WO II, ons deel reeds gehad. Laten we dus hopen dat die opstanden niet naar onze gewesten overwaaien - noch immigreren, tezamen met mensen die uit die Arabische landen voet aan onze wal zetten...
Anderzijds... welke bewust levende mensengroep zal de dingen die 'gebeuren' kunnen verhinderen? Anders gezegd: buiten enkele enkelingen... is er zo'n groep? Laat het mij a.u.b. weten - want, ik twijfel er aan. Vooral als we naar het bewustzijnsniveau van onze regeringsleiders kijken. En met de ouders - die hun kinderen opvoeden; de kinderen: 'de toekomst van morgen' - is het niet veel beter gesteld.
Op de vraag 'Moeder, waarom leven wij?' werd tot op de dag van vandaag nog geen helder antwoord gegeven.
