Mindfulness is het nieuwe toverwoord. Voel je je slecht? Ga dan ‘mindful leven’. Er bestaan cursussen voor alle mogelijke doelgroepen: van magistraten tot gevangenen. Je kan mindful werken, mindful ontspannen en zelfs mindful eten.
Hoe langer hoe meer mensen doen een beroep op mindfulness, een meditatietechniek, die oorspronkelijk uit het boeddhisme komt. Men kan gerust zeggen: oeroude wijn in nieuwe verpakkingen. Mindfulness wil mensen terugbrengen naar het 'hier en nu' via de kracht van de verbeelding, en wil hen onvermijdelijke negatieve ervaringen leren aanvaarden. Maar uit een onderzoek van 'Panorama', dat onlangs werd uitgezonden, bleek dat mindfulness beschadigd dreigt te worden door charlatans.
Anders gezegd: als je aan mindfulness wil doen, kijk dan maar goed uit bij welke therapeut je te rade gaat. Er lopen nogal wat kwakzalvers rond in die business.
Maar elke hype trekt onvermijdelijk mensen aan die er misbruik van maken. Daarom trok Panorama-reporter Peter Brems met zijn verborgen camera – en met verzonnen symptomen van een acute depressie – naar verschillende ‘therapeuten’ die de training aanboden.
Een eerste therapeute ontving de reporter gewoon in haar huiskamer en raadde hem onmiddellijk mindfulness aan. ‘Terwijl we weten dat het niet werkt voor een acute depressie,’ zei Edel Maex, psychiater en zestien jaar geleden de eerste die in Vlaanderen de trainingen aanbood. ‘Het kan zelfs gevaarlijk zijn. Als je ligt te spartelen in het water, is het niet het moment om een nieuwe zwemslag te leren.’
‘Je zal maar in een acute depressie zitten, of borderline hebben, en bij iemand terechtkomen die zich vroeger ademhalingstherapeut noemde, en nu mindfulnesstrainer is,’ zei ook klinisch psycholoog Björn Prins (UGent). Hij is verbonden aan het 'Institute for Training of Attention and Mindfulness'. Net deze week komt van hem een boek uit waarin hij de mythes rond mindfulness aanpakt. ‘In het beste geval blijf je na een sessie met zo’n charlatan achter met een slecht beeld van wat mindfulness is. In het slechtste geval ga je eraan onderdoor.’
De tweede therapeute, die reporter Peter Brems aandeed, bleek amper opgeleid en liet hem een oefening doen waarbij hij hardop tot honderd moest tellen.
Reporter Peter Brems ging daarna met de verborgen camera naar een andere therapeute, en veinste een diepe depressie. Binnen de tien minuten bood de therapeute hem een wel heel speciale vorm van mindfulness aan: hij moest 'ademen door zijn geslachtsorgaan', zijn geslachtsorgaan ook vastpakken, en in een latere fase beloofde ze dat zelf ook te doen - want: ‘Tantraseks is ook mindful’...
Grensoverschrijdend gedrag, onder mindfulness-vlag, wordt dat genoemd, en dan nog voor een aandoening waarvoor mindfulness helemaal niet is aangewezen.
Mindfulness dreigt beschadigd te worden door charlatans die de hype misbruiken, stelde 'Panorama' vast. Dat mindfulness in veel gevallen heilzaam werkt, is nochtans 'wetenschappelijk' bewezen. Veel bedrijven bieden hun personeel dan ook mindfulness-training aan, op zoek naar evenwichtiger werknemers. Het Amerikaanse leger, bijvoorbeeld, leert zijn frontsoldaten hun oorlogstrauma’s te verwerken met mindfulness. Of het daadwerkelijk helpt, weten we nog niet. Daar is jaren geduld voor nodig, maar ondertussen zijn die mensen met zichzelf bezig en leren ze met zichzelf omgaan.
'Panorama' voerde nog twee getuigen op. Marina heeft borstkanker gehad. Ze is genezen verklaard, maar worstelde met de angst dat ze zou hervallen. Marina: “Het heeft mij heel veel geholpen, echt waar. En voor mensen die met angsten zitten, is het echt wel een aanrader. Het leert je opnieuw je eigen leven leiden, zal ik maar zeggen, en de kanker een beetje op een zijspoor te zetten.”
Filip Kowlier, zanger van ’t Hof van Commerce, heeft met mindfulness een beginnende depressie teruggedrongen. "Op dat moment heb ik gehoord over mindfulness, en het feit dat ik daarover leerde dat het eigenlijk een soort training was, iets vrij praktisch en niet noodzakelijk iets spiritueels, gaf voor mij wel de doorslag: misschien moet ik dat toch eens proberen. Want ik ben iemand die redelijk down to earth is. En het is gelukt."
De Belgische Federatie van Psychologen (BFP) reageerde onthutst op de ‘Mindfulness’-reportage van 'Panorama'. ‘Vooral de stukken waar een undercoverjournalist bij ongeschoolde therapeuten de grootste onzin te verduren kreeg en zelfs grensoverschrijdend benaderd werd,’ schoten bij de beroepsvereniging in het verkeerde keelgat. ‘We weten al jaren dat dit soort van wantoestanden bestaat in de sector, maar het is toch telkens even slikken wanneer je ermee geconfronteerd wordt,’ zei Koen Lowet, sectorverantwoordelijke klinische psychologie. De BFP pleit al jaren voor een wettelijke regeling met strenge kwaliteitscriteria.
‘Mindfulness, in essentie een psychotherapeutische techniek, ontwikkeld voor mensen met chronische pijn, is de laatste jaren uitgegroeid tot een heuse hype. De afwezigheid van een wettelijk kader over de beoefening van de psychotherapie maakt dat kwakzalvers ook uit deze techniek munt proberen te slaan. In de reportage van Panorama konden we zien hoe een ‘psychotherapeute’ ronduit seksueel grensoverschrijdend gedrag stelde en het gezondheidsprobleem van de journalist totaal negeerde,’ aldus de BFP.
‘We zijn bijzonder boos dat dit soort praktijken nog steeds kan bestaan. Het is schrijnend om vast te moeten stellen dat niemand hierop reageert, terwijl hier duidelijk schade wordt berokkend aan mensen,’ stelde Koen Lowet. ‘Dit schaadt de hele sector. Dit soort van praktijken maakt dat mensen geen vertrouwen meer hebben in psychologen en psychotherapeuten.’
‘Op federaal niveau worden we nog steeds geconfronteerd met parlementariërs die ofwel onvoldoende vertrouwd zijn met deze problematiek, ofwel onvoldoende geïnteresseerd. Ik hoop dat de politici nu eindelijk wakker zijn geschud’, besloot Lowet.
Besluit: als je psychische klachten hebt, zoals een depressie, neem je best eerst contact op met je huisdokter. En check de opleiding van de persoon die de mindfulness-training geeft. Een opleiding van twee maanden maakt een mens nog niet tot een expert.
Bron: De Standaard & Kaatje De Coninck - Life.gezond
Wat is Mindfulness?... Een basisoefening voor Jan & Alleman: