Deze week kwam een kok uit het Amerikaanse New Jersey in het nieuws, die aan het restaurantprogramma 'Kitchen Nightmares' had meegedaan, en vorige week vrijdag zelfmoord heeft gepleegd. De man zou van de George Washington Bridge gesprongen zijn. In 2007, schoot chef Rachel Brown, die aantrad in Ramsays 'Hells Kitchen'-programma zichzelf dood in haar woning in Dallas, Texas.
In ons land werden we onlangs met de zelfdoding van Chris Aerts geconfronteerd. Het is geen alleenstaand geval: naar schatting plegen jaarlijks 1 miljoen wereldburgers zelfmoord. Dit betekent: één in elke 32 seconden.
In verschillende Arabische landen omgorden jonge mensen zich met pakjes explosieven die ze dan tot ontploffing brengen. Indien we de berichten uit de media mogen geloven, hebben meer dan 70.000 Iraanse studentenvrijwilligers zich na een oproep aangemeld om zelfmoordaanslagen te plegen tegen Israël, als wraak voor de Israëlische invasie van de Gazastrook. En, sinds Mahatma Gandhi zijn vasten-tot-ter-dood introduceerde, zijn er velen die hem blijven nadoen, enzovoort. Anders gezegd: zelfdoding is geen plaatselijk, maar een wereldwijd, oeroud fenomeen.
Anderzijds is het een feit, dat tegenwoordig meer en meer mensen in onze gewesten sneller uit het leven stappen.
Wat België betreft, dat slechts 63 procent van het aantal inwoners van Nederland heeft, zijn de cijfers niet veel beter. In 2007 stierven 984 Vlamingen na een zelfdoding: 681 mannen en 303 vrouwen. In 2008 hebben 1.027 Vlamingen een einde aan hun leven gemaakt: 728 mannen en 299 vrouwen.
Naar het schijnt is 70%, van wie uit het leven stapt, depressief, en velen onder hen hebben te kampen met futloosheid, donkere gedachten, en met een extreem negatief zelfbeeld.
Niet iedereen die aan zelfdoding denkt is depressief. We hebben het dus over de 30% anderen. Andere psychische aandoeningen kunnen een rol spelen, waaronder schizofrenie, of borderline. Ook alcohol, drugsverslaving, genetische factoren, het innemen van antidepressiva, lichaamsgewicht, maar ook na-aperij zijn mogelijke oorzaken.
Na-aperij is een ander woord voor 'besmettingsgevaar,' waarbij de verschillende media, waaronder het internet een grote rol in speelt. Als iemand iets leest of hoort over zelfdoding, verhoogt dat bij sommigen het risico. Natuurlijk kunnen we de media, noch het internet alle schuld geven. Het zijn maar enkele van de vele factoren die kwetsbare mensen beïnvloeden.
In sommige gevallen pleegt iemand zelfmoord 'om de nabestaanden te straffen'. Kortom: redenen zijn er genoeg en zo heeft eenieder zijn/haar eigen verhaal. Nogmaals: denk, bijvoorbeeld, aan mensen die zichzelf doen ontploffen en anderen in hun dood meesleuren vanuit een religieus of vaderlandslievend gevoel, of rotsvaste overtuiging.
Wat de oorzaak van dit complex gegeven ook is, meestal begint het met donkere gedachten; gedachten, die met niemand worden gedeeld. Geleidelijk aan verhevigt die zwaarmoedigheid, omdat men deze gedachten niet enkel en alleen toelaat, maar omdat men zich ermee identificeert, en er zich dagelijks mee voedt. Anders gezegd: men wordt de gedachten.
Tenslotte: Hoe betrouwbaar zijn de suïcidecijfers? "Totaal onbetrouwbaar," is het antwoord - want, waar gaan we de lijn trekken? Enig idee hoeveel mensen een zelfvernietigend leven lijden en er dus zelfvernietigende gewoontes en levenswijzen op nahouden? Ik zou ze de kost niet willen geven. Jij wel?...
Kortom: de meeste mensen die met zelfmoordplannen rondlopen, willen in wezen niet echt sterven. Wél is het een feit dat ze het leven - het leven dat ze er nú op nahouden - niet willen blijven be-leven. Daarom is het zo belangrijk om met die mensen een gesprek te voeren en tezamen naar alternatieve oplossingen te zoeken - want, de persoon die écht zoekt, kán vinden.
