Over harsen en gommen ter bereiding van wierook

Gommen

Een gom is een natuurlijk polysacharide. Polysachariden zijn over het algemeen onoplosbaar in water en hebben geen zoete smaak. Gommen worden gebruikt om de viscositeit van een vloeistof te verhogen. Gom en hars worden regelmatig met elkaar verward. Een gom is (grotendeels) oplosbaar in water, een hars niet - of, maar zeer gedeeltelijk.

Gommen worden gebruikt als verdikker en stabilisator in, onder andere, levensmiddelen (E-nummer 414), snoepgoed (drop, Mentos en tic tac), cosmetica (mascara), drank (coca cola), in producten zoals (plakkaat)verf en lijm, medicijnen, en de Arabische gom in bepaalde wierooksoorten.

Voordat synthetische lijmsoorten ontdekt waren, werd Arabische gom gebruikt als lijm, bijvoorbeeld voor postzegels. Ook de plakrand op enveloppen bestaat veelal uit Arabische gom. Arabische gom werd 5.000 jaar geleden al als bindmiddel gebruikt door de oude Egyptenaren.

Arabische gom (gummi arabicum) is een product van bomen van het geslacht Acacia, in het bijzonder de Acacia senegal (ook wel A. arabica, of A. verek) en de Acacia seyal. Arabische gom is een harsachtige gom die vrijkomt als de schors van de boom is beschadigd. Andere namen voor Arabische gom zijn acaciagom, hasbabgom of kordofangom. De boom groeit in een gebied dat zich uitstrekt van West-Afrika tot en met het Arabisch schiereiland. Belangrijke producenten zijn Soedan, Tsjaad, Nigeria en Senegal.

Arabische gom lost langzaam op in water, en is dus enigszins wateraantrekkend. In zuivere vorm is de gom bruin, gelig tot vrijwel doorzichtig van kleur. Als het erg droog wordt, gaat Arabische gom brokkelen, als het vochtig is, wordt hij plakkerig.

Harsen

Hars voor wierook wordt bewerkt tot olie en gebruikt als geurstof. Hars is een taai, kleverig, plantaardig product dat voornamelijk gewonnen wordt uit naaldbomen. De bomen produceren harsen, wanneer de bast ervan beschadigd is, om op deze manier een bescherming te hebben tegen virussen en ongedierte, die het mogelijk op het binnenste van de bomen voorzien hebben.

Er zijn ook verschillende kunststoffen die harsen worden genoemd. Voorbeelden van zulke kunstharsen zijn polyurethaanhars en epoxyhars.

Nogmaals: hars wordt weleens verward met gom. Het verschil is dat hars oplosbaar is in alcohol, gom daarentegen is oplosbaar in water.

Barnsteen, dat eigenlijk gefossiliseerde hars is, wordt veel aangetroffen in de Oostzee en de landen hieromheen. Soms wordt in barnsteen een insect aangetroffen, dat vaak nog in morfologisch perfecte staat verkeert.

Onder de diverse harsen treffen we de volgende aan: Agarhout - Benzoë - Copaibahars - Damarhars - Elemi - Galbanum - Guggul - Gurjum - Labdanum - Mastiek - Mirre - Olibanum - Opoponax - Perubalsem - Sandarak - Storax - Tacamahac en Tolubalsem.