Love is the drug - door Karen de Vries

Voor alle duidelijkheid: verliefdheid is wat anders dan seksuele lust. Bij lust komt testosteron vrij. Verliefd zijn is persoonsgebonden, lust niet. Verliefd zijn is volgens Dr. Fisher die biologische drijfveer om specifiek te kunnen focussen op één partner, met de bedoeling om een langdurige relatie op te bouwen, in elk geval lang genoeg om nakomelingen door hun meest kwetsbare periode heen te kunnen helpen.

Hoe dan ook, als je verliefd bent, dan ben je letterlijk 'hooked'. Verslaafd. En net zoals een verslaafde leef je in de veronderstelling dat alleen die éne drug je gelukkig kan maken en negeer je alle minder leuke en soms zelfs ronduit destructieve kanten van 'het gebruik'. Bij verliefdheid noemen we dit 'de roze bril'. We idealiseren de ander, leggen positieve eigenschappen onder een vergrootglas ("ik heb nog nooit iemand ontmoet die zo leuk, lief, grappig, mooi, slim, etc.. is") en rationaliseren negatieve eigenschappen weg ("hij bedoelt het niet zo", of "ik heb het vast verkeerd begrepen", of "ze had vast een rotdag op haar werk"). Tot op zekere hoogte is dat maar goed ook. Als we de ander meteen zouden zien voor wie hij of zij was, dan zou er nauwelijks motivatie zijn om te streven naar een langdurige relatie. Dit verklaart ook waarom omstanders soms heel andere ideeën over jouw potentiële aanstaande hebben dan jij. Ze kijken echt met andere ogen, of liever gezegd: met een ander deel van hun brein.

In het eerste stadium van verliefdheid is er helemaal nog geen sprake van een emotionele band. Je kent de ander immers nog helemaal niet. Wat je voelt, is gebaseerd op veronderstellingen en wishful thinking. Het deel van het brein dat wordt geassocieerd met het aangaan van langdurige emotionele verbintenissen, begint pas in een later stadium verhoogde activiteit te vertonen. Voor de liefhebbers: onderzoek lijkt uit te wijzen dat hierbij minstens twee andere hormonen een significante rol spelen, namelijk: oxytocine en vasopressine.

Na verloop van tijd neemt de dopamine productie in - wat ik maar even in populaire termen benoem als de 'verliefdheidskwab', af. Dat vertaalt zich doorgaans in een aanvoelen dat de spanning er af is, dat je in een sleur bent verzeild geraakt. Als het 'goed' is, hebben oxytocine en vasopressine de taak overgenomen, en is de emotionele band inmiddels zo sterk dat die inmiddels de belangrijkste grondpijler voor de relatie is. Maar ook in een later stadium blijft een zekere mate van idealiseren van belang voor het slagen ervan. Uit een experiment medio 1996 is gebleken dat mensen, die na een jaar daten, zich het meest met elkaar verbonden voelden, elkaar het meeste idealiseerden. Uit een onderzoek bij 168 paren in Texas die in 1981 waren getrouwd, bleek dat ook na tien jaar - meestal - één van de partners de ander nog steeds idealiseerde. Mensen die doorgaan met idealiseren blijven langer in een relatie dan mensen die dat niet doen.

Daarnaast lijken er ook nog andere factoren een rol te spelen bij 'de kans van slagen'. De onderzoekers onderscheidden drie 'tempo's' van daten: 'fast and passionate', 'slow and rocky', en 'in-between'.

De 'fast-track'-groep, zo'n 25% van het totaal, was binnen een paar weken afhankelijk van elkaar, had de neiging om opspelende problemen te negeren of gewoon te vergeten, en besloten binnen een paar maanden te trouwen.

De 'slow-motion'-groep nam gemiddeld twee jaar om een relatie op te bouwen. Na 13 jaar bleek dat er binnen de 'slow-motion'-groep veel meer paren bij elkaar waren dan in de 'fast-track-groep'. 'Hoe meer weloverwogen en rustiger men het aanpakt, hoe groter de kans van slagen', zo stelt een van de onderzoekers.

Intense en gepassioneerde relaties resulteren meestal binnen 1 tot 4 jaar in de 'grote afknapper', waarna er een radicale verandering in de mening over elkaars karakter plaatsvindt. Alles wat eerst geïdealiseerd werd, wordt dan volledig afgekraakt.

Hun conclusie is, dat het hebben van een sterke romantische drijfveer nog niets zegt over hoe wijs je die zult gebruiken. De drijfveer bestaat alleen maar om mensen zich op één persoon te laten focussen. Maar 'mensen maken voortdurend verkeerde keuzes'.