Kleurlichttherapie: blauw kleurlicht voor baby's die aan geelzucht lijden

Pasgeboren kinderen met geelzucht gaan in het ene Nederlands ziekenhuis sneller onder blauw licht dan in een ander ziekenhuis. Dat blijkt uit de resultaten van een enquête die werd uitgevoerd door kinderartsen van de universiteiten van Groningen en Nijmegen. Nochtans is blauw licht, met een golflengte van 420-475 nm, hierbij het effectiefst.

Geelzucht komt bij minstens 25 procent van de normaal op tijd geboren baby's voor. Bij te vroeg geboren kinderen ligt dat percentage op 80 procent. Bij geelzucht, icterus neonatorum in het Latijn, krijgt de baby een duidelijke gele huidskleur, wat wijst op een verhoogde concentratie bilirubine in het bloed.

De cijfers... Naar schatting maakt één procent van de voldragen pasgeborenen, namelijk: 1.500 à 2.000 per jaar, een hyperbilirubinemie door, die een ziekenhuisopname tot gevolg heeft. Honderd tot tweehonderd van deze kinderen maken een ernstige hyperbilirubinemie door en van hen krijgen vijftig tot honderd kinderen een wisseltransfusie. Bron: Richtlijn Hyperbilirubinemie, Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK), 2008.

De oorzaak: Pasgeborenen hebben een hoog hemoglobinegehalte (Hb). Hemoglobine is een eiwit in de rode bloedcellen, dat het bloed de rode kleur geeft en verantwoordelijk is voor het transport van zuurstof en koolstofdioxide in het bloed. Bij het inademen wordt de zuurstof die de longen binnenkomt gebonden aan het hemoglobine en vervoerd naar de andere organen in het lichaam. De foetus gebruikt zijn longen niet en daarom maken de bloedaanmakende organen veel Hb zodat de zuurstof goed getransporteerd kan worden. Zodra de baby buiten de baarmoeder gaat ademen, is dat extra Hb niet meer nodig. Het teveel moet worden afgebroken en daarbij komt de afbraakstof bilirubine vrij. Dit wordt door de lever uit het bloed gehaald en wateroplosbaar gemaakt, om via de gal en vervolgens de ontlasting het lichaam te verlaten. Vanwege de onrijpheid van de lever bij pasgeborenen, kan de hoge dosis bilirubine soms niet verwerkt worden en wordt deze opgeslagen in de huid.

Daardoor ontstaat de gele verkleuring, eerst in het gezicht, later ook op de romp en extremiteiten. Uiteindelijk worden ook het oogwit en de slijmvliezen in de mond geel. Het kind kan suf worden en slechter gaan drinken.

Een andere oorzaak van geel zien is het verschil in bloedgroep tussen moeder en kind. Het kind kan bijvoorbeeld bloedgroep A hebben en de moeder bloedgroep O.

Niet alleen het verschil in bloedgroep kan na de bevalling problemen veroorzaken, maar ook het verschil in rhesusfactor. In deze gevallen is de moeder rhesus negatief en de baby rhesus positief. Bij deze kinderen treedt al heel snel na de geboorte een gele verkleuring van de huid op. Vaak gebeurt dit al binnen 24 uur. Er wordt dan snel begonnen met kleurlichttherapie.

Behandeling: Onder invloed van blauw kleurlicht wordt bilirubine omgezet in een wateroplosbare vorm die alsnog door het lichaam kan worden uitgescheiden. Daarom worden kinderen met te hoge bilirubinewaarden in het bloed in het ziekenhuis onder lampen met blauw licht gelegd. Dit wordt ook fototherapie, of kleurlichttherapie genoemd. Als dit niet volstaat, krijgt het kind een wisseltransfusie. Daarbij wordt het met afvalstoffen verzadigde bloed met een katheter uit het lichaam gehaald en wordt nieuw bloed toegediend.

Mogelijke nadelige gevolgen: In extreme gevallen kan een hoog bilirubinegehalte leiden tot het ziektebeeld kernicterus. Bij acute kernicterus is er sprake van sufheid, spierslapte en slecht drinken, gevolgd door overtrekken, geprikkeldheid en huilen met een hoge toon. Blijft dit onbehandeld, dan kan dat aanleiding geven tot een levensgevaarlijke situatie met convulsies en zelfs coma tot gevolg. Bij kernicterus raken bepaalde hersenkernen beschadigd, waardoor blijvende slechthorendheid, slechtziendheid, vertraagde ontwikkeling.