|
|
Pauling - De Einstein van de chemie
|
|
Originele titel: Pauling, L'Einstein de la chemie
Mohamed Larbi Bouguerra
|
Type:
|
Hardcover
|
|
Uitgever:
|
Veen Magazines
|
|
Gewicht:
|
735 gram
|
|
Aantal Pagina's:
|
158
|
|
ISBN:
|
90-8571-190-8
|
|
ISBN-13:
|
978-90-8571-190-2
|
|
Categorie:
|
Exacte Wetenschappen
|
|
Richtprijs:
|
€ 34,5
|
Korte Inhoud
Het 33e deel van de 'Wetenschappelijke Biografie' van Veen Magazines betreft Linus Pauling (1901 - 1994) en is een hoogtepunt in de reeks.
Linus Pauling is een van de twintig belangrijkste wetenschappers aller tijden. De ontdekkingen van deze chemicus zijn talrijk. Door de kwantummechanica met de klassieke chemie in overeenstemming te brengen, ontpopte hij zich tot een van grote architecten van de moderne chemie. Daarnaast geldt hij als een van de grondleggers van de moleculaire biologie. Tegen het einde van zijn leven toonde hij de functie aan van vitamine C.
De toekenning van zijn eerste Nobelprijs - die voor de chemie in 1954 - was de eerste die niet voor een enkele ontdekking werd toegekend, maar voor een geheel oeuvre. Zijn jarenlange, publieke pleidooi voor nuance in de discussie rond communisme en 'onmenselijkheid' leverde hem in 1963 een tweede Nobelprijs op, ditmaal die voor de Vrede
Uittreksel
Blz. 7: 'De chemie imiteert en wedijvert met de natuur: haar doelgebied is bijna even uitgebreid als dat van de natuur zelf' - Denis Dider
'Geen enkel aspect van de hedendaagse wereld, tot, en met inbegrip van, de politiek en de internationale betrekkingen, ontsnapt aan de invloed van de chemie.' - Linus Pauling
Linus Carl Pauling werd geboren op 28 februari 1901 te Portland in Oregon en hij overleed op 19 augustus 1994 op zijn ranch in Big Sur in Californië. Zijn leven heeft dus praktisch alle ingrijpende wetenschappelijke, politieke en sociale veranderingen van de twintigste eeuw bestreken. Op al deze terreinen heeft Pauling een opmerkelijke rol gespeeld. Als hoofdarchitect van de moderne structuurchemie en als een van de grondleggers van de moleculaire biologie behoort hij tot de twintig belangrijkste wetenschappers van de wereld en werd de enige winnaar van twee niet gedeelde Nobelprijzen (voor chemie in 1954 en voor de Vrede in 1962). Als burger heeft hij altijd de misschien wat idealistische of zelfs naïeve gedachte gekoesterd dat de wetenschap een kracht is in dienst van de vooruitgang en dat wetenschappers zich moeten inspannen voor de ontwikkeling van een wereld van vrede die geregeerd wordt door de rede. Pauling volgde hierbij enigszins het voorbeeld van Louis Pasteur, voor wie hij een grote bewondering had. Hij zag ook overeenkomsten tussen de carrière van de grote Fransman en zijn eigen loopbaan. Waren zij niet alle twee scheikundigen die een grote bijdrage hebben geleverd aan de geneeskunde? Waren zij niet beiden onconventionele onderzoekers, die werkelijk de grenzen overschreden, van de ene discipline naar de andere gingen, zonder zich te bekommeren om de afbakeningen van academische terreinen?
Ik heb Linus Pauling maar één keer gezien, in 1964 in Parijs, tijdens een gedenkwaardige lezing tegen atoomwapens bij de UNESCO. De man was onbetwistbaar aanwezig, had een grote charme en formuleerde heldere voorstellen die onmiddellijk bijval vonden.
In feite ontdekte ik Pauling toen ik in 1958 als jonge student in Parijs aankwam, niet precies wetend welke weg ik moest gaan volgen: aardrijkskunde, natuurkunde, scheikunde? Ik zal nooit het inzicht en de jubelstemming vergeten die zijn baanbrekende boek, The Nature of the Chemical Bond (De aard van de chemische binding), in mij heeft opgewekt. Dit werk is beslissend geweest voor het verloop van mijn studies en, in grote mate, voor de loop van mijn leven. Want ik heb studies gevolgd in de structuurchemie, een discipline die door Pauling werd uitgevonden, en ik ben mijn beroepscarrière begonnen, werkend met hemoglobine. De kennis over dit molecuul heeft dankzij het werk van Pauling een enorme vooruitgang geboekt. Sindsdien ben ik de publicaties en de boeken van deze weergaloze scheikundige blijven lezen, die terecht als 'de Einstein van de chemie' wordt beschouwd. Ik bleef me interesseren voor zijn carrière, voor zijn werken, voor zijn politieke conflicten (het State Department weigerde hem op zeker moment zelfs een paspoort, zoals dat vaker gebeurde in enkele zuidelijke staten) en soms rechterlijke geschillen, zijn stellingnamen, tegelijkertijd stoutmoedig en grootmoedig, en voor de verhitte debatten die deze ontketenden in het Amerika waar het anti-intellectualisme en de politieke correctheid zo gewaardeerd werden. Aan het begin van de Koude Oorlog was Pauling het slachtoffer van zeer onrechtvaardige veroordelingen door het tribunaal van de heksenjacht, dat zelfs probeerde hem in de gevangenis te krijgen.
Men slaagde er bijna in hem zijn leerstoel aan het California Institute of Technology (CIT) te ontnemen, waar hij uiteindelijk veertig jaar van zijn leven doorbracht. Maar Pauling gaf zich niet over: in 1991, tijdens de vijandelijkheden van de Golfoorlog, maakte hij zijn afkeer van de oorlog luidkeels kenbaar, net als in 1958, toen hij in No more war! over de nucleaire wapens schreef: 'De krachten die de wereld kunnen verwoesten mogen niet worden gebruikt.' Maar ook de activiteiten van Ava Helen heb ik nooit uit het oog verloren, zijn opmerkelijke vrouw - die hem overtrof in een intelligentietest die vlak na hun huwelijk werd afgelegd. Zij heeft hem aangespoord tot politieke actie en was zijn echte mentor op dit terrein.
Toch is dit werk geen hagiografie. Pauling was ook gewoon een mens, met zijn donkere kanten, mysteries en geheimen. André Maurois, die toch een meester was in deze materie, bevestigde dat 'de biografie een heel moeilijke vorm van het vak is'. En dat is perfect van toepassing in het geval van Linus Pauling Een ruw opgezette onderneming in feite als die van de beschrijving van zijn veelvuldige bijdragen op tal van wetenschappelijke terreinen, die zich uitstrekken van de radiokristallografie via de theorie van de chemische binding, via de kwantummechanica, de immunologie, de voeding, de structuur van de eiwitten, de zogenaamde orthomoleculaire geneeskunde, die beoogt de optimale moleculaire concentratie voor het organisme te verzekeren van essentiële vitaminen, vetzuren en aminozuren, tot het functioneren van het menselijk lichaam. En dan heb ik het nog niet over de relatie met zijn vrouw, zijn kinderen, zijn medewerkers, zijn rivalen en zijn politieke tegenstanders.
In tegenstelling tot wat Sigmund Freud zei over de positie die de biograaf inneemt, geloof ik niet dat ik de persoon heb geïdealiseerd. Niettemin heb ik de raad van Paul Claudel opgevolgd die beweerde: niets wat niet onmisbaar is, is 'de eerste voorwaarde van de kunst'.
Het werk dat ik hier presenteer ontleent informatie aan de paar biografieën, allemaal in het Engels, die aan Pauling zijn gewijd en aan de zeer talrijke tijdschriftartikelen - wetenschappelijke en andere - waarin zijn werken, zijn colleges, zijn openbare lezingen, zijn politieke stellingnamen en zijn twee Nobelprijzen een plaats hebben gekregen. Ik heb ook gesproken met enkele scheikundigen die de man nader kenden. Ik heb vaak geprobeerd de bronnen te vergelijken en de informatie na te trekken, zonder een doorwrocht werk te schrijven over welke omstreden kwestie dan ook, zoals wie nu de ontdekker is van de dubbele helix van het DNA.
Recensie
door
Tsenne Kikke
In dit boek over de Amerikaanse chemicus Linus Pauling worden zijn karakter, levensloop en wetenschappelijke loopbaan boeiend beschreven. Onder woorden en beelden krijgen we niet enkel een behoorlijke biografie, maar tevens krijgt de lezer ook een zeer heldere beschrijving van de elementen van het werk van deze wetenschapper, en hier gaat het voornamelijk het werk van deze man die op zoek ging naar een binding tussen verschillende domeinen, in casu de verbinding tussen de chemie en de kwantummechanica, wat van hem een pionier maakte, maar waarbij je toch wel kennis maakt met iemand die niet enkel gevangen bleef van een theoretische benadering van de wetenschappen, maar tevens ook een zeer praktisch ingestelde man, die ook aandacht had voor meer dan kennis.
Zoals het de grootste wetenschappers betaamt, bestaan er over de flamboyante Pauling - die bekend stond als 'de cowboy van de wetenschap' - talloze amusante anekdotes. Zo kreeg hij pas in 1962 zijn college-diploma, omdat hij altijd had geweigerd de lessen maatschappijleer te volgen. Die kon hij immers zelf wel uit boeken halen, vond hij.
Naast een van de belangrijkste architecten van de moderne scheikunde was hij ook een van de grondleggers van de moleculaire biologie. Paulings wetenschappelijke bijdragen en zijn geniale scheikunde worden diepgaand besproken. Pauling was onder andere een groot promotor van het gebruik van vitamine C. Als geëngageerd pacifist verzette hij zich openlijk tegen kernproeven en de wapenwedloop, en tegen de heksenjacht op vermeende communisten in de jaren vijftig van de vorige eeuw.
Het boek heeft een helder taalgebruik. In intermezzo's met roze steunkleur worden achtergronden goed belicht; ook de rode steunkleur in de tekst werkt verhelderend. Veel informatieve figuren en fraaie afbeeldingen in zwart-wit en kleur. Achterin een (internationale) bibliografie, bronvermelding van de illustraties, trefwoordenregister en Pauling's levensloop in een notendop. Dit boek is geschikt voor mensen met goede kennis van scheikunde op hbo-niveau. Goed bruikbaar als bron voor scripties.
|